Сүүлд нэмэгдсэн

Онцлох

Шинэ мэдээ

Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар хуульд нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсэг байгуулах тухай асуудлыг хэлэлцэв.
Тодруулбал, уг тогтоолын төсөлд, Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 41 дүгээр
зүйлийн 41.9, 44 дүгээр зүйлийн 44.6 дахь хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Нэгдүгээр
зүйлийн 2, Арван дөрөвдүгээр зүйлийн 1, 2 дахь хэсэг, Арван зургаадугаар зүйлийн 9 дэх
заалтыг зөрчсөн байна гэсэн Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 03 дугаар дүгнэлтийг УИХ хүлээн
зөвшөөрсөн.

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 84 дүгээр зүйлийн
84.3 дахь хэсэгт “Хууль, тогтоол Монгол Улсын Үндсэн хуульд нийцээгүй гэсэн Цэцийн
дүгнэлтийг Улсын Их Хурал хүлээн зөвшөөрсөн бол ажлын 15 өдрийн дотор тухайн болон
холбогдох бусад хууль, шийдвэрт зохих нэмэлт, өөрчлөлт оруулна” гэж заасан байдаг. Уг
заалтын дагуу Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн холбогдох хэсэгт зохих
нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг УИХ-ын
гишүүн Ц.Сандаг-Очироор ахлуулан Б.Батбаатар, О.Номинчимэг, Г.Уянгахишиг, О. Шижир нарын
гишүүнтэйгээр байгуулсан байна.



УИХ-ын гишуун Ц.Сандаг-Очир “Манай байнгын хороо ҮХЦ-ийн 01, 03 дугаар дүгнэлтүүдийг
хэлэлцсэн. Байнгын хорооноос 01 дүгээр дүгнэлтийг хүлээж авна, 03 дугаар дүгнэлтийг хүлээж
авахгүй гэж шийдсэн. Гэтэл чуулганы хуралдаанаар хэлэлцэх үед гишүүд эсрэгээр санал өгч
батлуулсан. Өөрөөр хэлбэл, хүлээж авна гэсэн дүгнэлтээ хүлээж авалгүй, хүлээж авахгүй
гэснийгээ хүлээгээд авчихсан. Тэгэхээр байнгын хорооны гишүүд минь чуулганы дээр байр
сууриа хамгаалдаг байгаач. Үүнээс болж улс төрийн маш том үр дагавартай шийдвэр гарчхаад
байна. Гишүүд та бидэнд бүгдэд маань хамаатай асуудал.
Чуулган дээр хүлээж аваагүй YХЦ-ийн 03 дугаар дүгнэлтэд “Сонгуулийн жил эхэлснээс хойш
УИХ-ын гишүүд ямар ч тайлан уулзалт хийж, хэвлэмэл материал тайлан тарааж болохгүй”
гэсэн заалт байсан. Үүнийг хүлээгээд авчихсан. Цэцийн дүгнэлтийг хүлээж авсантай
холбоотойгоор 15 хоногийн дотор хуулиа нийцүүлэх ёстой юм байна.

УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийн хугацаа дөрвөн жил. Гэтэл цэцийн дүгнэлтээс харвал 3 жил 6
сар болох нь. Сонгуулийн жилд уулзалт хийж, тайлан тавьж огт болохгүй.
Тиймээс ажлын хэсэгт орсон гишүүд тус бүрдээ гарц гаргалгаа юу байж болох вэ гэдгийг нам ,
бүлэг дээрээ ярилцаач” гэв.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцжуулах газар чөлөөлөлтөд өртөж байгаа айл өрхийг
Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр, Хангай хотхоны орчимд Түр суурьшуулах
орон сууцанд оруулдаг байна. Нийслэлийн өмчит уг сууцанд зарим иргэний үйлдэл цэвэрлээд ч
барагдахгүй байгаа аж.
Энэ тухай Түр суурьшуулах орон сууцны үйлчлэгч М.Цэцэгмаа “Нийслэлийн өмчит түр
суурьшуулах орон сууцанд 700 гаруй айл амьдардаг. Эдгээр байрыг дөрвөн үйлчлэгч цэвэрлэдэг.
Гэтэл зарим оршин суугч орцонд хогоо хаях, архи уух, хана туургыг өшиглөж бохирдуулах, бие
засах, шүлс, нус цэрээ хаях юм. Өглөө, оройгүй цэвэрлэхэд бохирдуулдаг нэг хэсэг байхад
бидний хөдөлмөрийг хүндэтгэж, цэвэрхэн суудаг оршин суугчид бидэнд талархал илэрхийлдэг
юм.
Байгаа орчиндоо цэвэрхэн амьдрахыг Нийслэлийн өмчит түр суурьшуулах байрны оршин
суугчдад уриалж байна” гэж ярилаа.
Түр суурьшуулах орон сууцанд орох иргэдийг түрээсийн орон сууцанд хамруулах журмын дагуу
сонгон шалгаруулдаг аж.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

“Мансуурах, согтуурах донтой хүнийг эмчлэхэд тулгамдаж буй асуудал, гарц гаргалгааа”
сэдэвт хэлэлцүүлэг Хууль Зүй, Дотоод Хэргийн Яам (ХЗДХЯ)-нд өнөөдөр боллоо.
Тус хэлэлцүүлгийг Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн ажлын
албанаас Эрүүл Мэндийн Яам, Сэтгэцийн Эрүүл Мэндийн Үндэсний Төвтэй хамтран зохион
байгуулж байгааг талууд онцоллоо.
Энз үеэр “Согтуурах, мансуурах донтой хүнийг захиргааны журмаар албадан эмчилж буй
өнөөгийн байдал, анхаарах асуудал” сэдэвт илтгэлийг ШШГЕГ-ын Согтуурах, мансуурах
донтой өвчтөнийг албадан эмчлэх, албадан хөдөлмөр эрхлэх газрын харуул
хамгаалалт эрхэлсэн дэд дарга, хошууч Н.Хатанзориг танилцуулсан юм.
Тэрбээр “Шүүхийн Шийдвэр Гүйцэтгэх Ерөнхий Газар (ШШГЕГ)-ын харьяанд байдаг Согтуурах,
мансуурах донтой өвчтөнийг абадан эмчлэх, албадан хөдөлмөр хийлгэх байгууллага 1961
оноос үүсэлтэй.
Одоогоор тус байгууллага Төв аймгийн Баян суманд үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
2000 онд Согтуурах, мансуурах донтой өвчтөн этгээдийг захиргааны журмаар албадан эмчлэх,
албадан хөдөлмөр хийлгэх тухай Монгол Улсын хууль батлагдсан. Энэ хуультай холбогдуулан
2003 онд тус байгууллага Төв аймгийн Баян сумын нутаг дэвсгэрт шилжсэн.
Мөн дээрх хуулийн хэрэгжилттэй холбоотойгоор ШШГЕГ-ын харьяанд шилжсэн байдаг.
Өнөөдрийн байдлаар 49 орон тоонд алба хаагчид
• харуул хамгаалалт,
• захиргаа,
• эмнэлэг гэсэн гурван чиглэлд хуваагдан, үйл ажиллагаагаа зохион байгуулж байгаа.

Алба хаагчдын 37 орчим хувь нь Улаанбаатар хот болон Төв аймгийн Баян сумаас өөр нутаг
дэвсгэрээс ирж ажиллаж байна. Бусад бүрэлдэхүүн маань Төв аймгийн Баян сумын нутаг
дэвсгэрт байрлан, ажиллаж амьдардаг” гэлээ.
Үргэлжлүүлэн “Бидний үйлчилгээ үзүүлж байгаа эмчлүүлэгсдийн хувьд Согтуурах, мансуурах
донтой хүнийг захиргааны журмаар албадан эмчлэх тухай хуульд заасны дагуу
• анх удаа ирсэн бол 3-6 сар
• давтан ирсэн бол зургаан сараас хоёр жилийн хугацаанд эмчилгээ үйлчилнээнд хамруулах
заалттай.
Дээр дурдсанчлан 2018 онд холбогдох хуульд нэмэлт өөрчлөлт
оруулсантай холбоотойгоор гаргасан тоон үзүүлэлттэй харьцуулж үзэхэд бидний үйлчилгээ
тодорхой хэмжээнд өссөн ахицтай байгаа” гэв.
Хуулийн заалт:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Нийслэлийн төвийн зургаан дүүргийн хэмжээнд борооны болон хөрсний ус зайлуулах шугам
сүлжээний худгийн засвар, нөхөн сэргээлтийн ажлыг Геодези, Усны Барилга, Байгууламжийн
– Газар/ГУББГ/ хийдэг.
Энэхүү ажлын хүрээнд шүүрт болон үзлэгийн худгийг засварлах, эвдэрч, цөмөрсөн хэсгийн шүүр
тагийг нөхөх зэргээр тухай бүрд нь засварлаж, нөхөн сэргээлтийг хийж байгаа тул иргэд, ААН-
ууд ойр орчныхоо болон нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайн борооны ус зайлуулах шугамын
таг эвдэрсэн, алга болсон байвал шуурхай дуудлагын 77200200 дугаарт мэдэгдэхийг хүслээ.

ГУББГ нь авто замын борооны ус зайлуулах 4,000 гаруй шүүрт худгийн цэвэрлэгээ, үйлчилгээг
хариуцдаг бөгөөд жилд 2-3 удаагийн давтан цэвэрлэгээ хийдэг байна.
Тус газраас бороо орох тоолонд ус тогтдог долоон байршилд 15 километр урт борооны ус зайлуулах шугам угсрах ажлыг энэ онд гүйцэтгэх аж.
1. Баянгол 4-р хороо, Төмөр замын вокзал орчим
2. Баянгол дүүргийн 5-р хороо, “Алтай” хотхоны 14-р байр орчим
3. Нарны гүүрний урд хэсэг буюу “Алтай” хотхоны автобусны буудал орчим
4. Хан-Уул дүүргийн 15-р хороо, Энхтайвны гүүр доор
5. Хан-Уул дүүргийн 3-р хороо, ТЭЦ 3 буюу ажилчны гудамж
6. “Бөмбөгөр” худалдааны төвийн урд зам
7. Чингисийн өргөн чөлөө буюу 120 мянгат орчимд борооны улирал эхлэхээс өмнө буюу
дулаарчихвал 2025 оны гуравдугаар сард шугам угсрах ажлыг эхэлж, тавдугаар сарын
сүүлээр дуусгахаар төлөвлөжээ.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Иргэд их хэмжээний зээл олгоно гэсэн зарын дагуу холбогдож, залилуулж байна гэж Цагдаагийн байгууллагаас анхаарууллаа.

Тодруулбал иргэд олон нийтийн сүлжээ ялангуяа фэйсбүүк дээрх их хэмжээний зээл олгоно гэсэн зарын дагуу холбогдож, зээл гаргах үнийн дүнгийн 5%, 10%-тай тэнцэх хэмжээний мөнгөн дүнг үйлчилгээний хураамж, урьдчилгаа байдлаар шилжүүлэн өгч залилуулж байна.  

Тухайлбал өнгөрсөн 3 хоногийн хугацаанд цагдаагийн байгууллагад энэ төрлийн гомдол мэдээлэл 2 бүртгэгдээд байна.
Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт иргэн М нь “Фэйсбүүк зарын дагуу холбогдож, буцалтгүй тусламжаар 50,000,000 төгрөг өгнө үйлчилгээний хураамж болох 990,000 төгрөг шилжүүл гэхээр нь шилжүүлж залилуулсан”

Мөн тус дүүргийн нутаг дэвсгэрт иргэн Б нь “Цахимаар зээл олгоно гэх зарын дагуу холбогдож зээлэх мөнгөн дүнгийн 10 хувьтай тэнцэх мөнгийг шилжүүл гэсний дагуу 4,800,000 төгрөг шилжүүлж залилуулсан” гэсэн иргэдийн өмчлөх эрхэд халдсан талаарх гомдол мэдээллийг тус дүүргийн цагдаагийн газар бүртгэлд авч, шалгалтын ажиллагааг явуулж байна.

Мөн залилагч этгээдүүд гадаад улсаас өв залгамжлал болох их хэмжээний мөнгөн хөрөнгө танд шилжүүлнэ, тодорхой хэмжээний мөнгө төлсөн нөхцөлд авч болно, мөн банкнаас маш бага хувийн хүүтэй зээл олгоно зээл олгох төлбөр цахим төлбөрийн хэрэгсэл ашиглаж явуулна уу гэх мэт зохиомол байдлыг бий болгож, Монгол Улсын иргэдэд фейсбүүк хуудсаар нь хүсэлт тавих замаар залилах гэмт хэргийн хохирогч болгох нь түгээмэл байна.

Иргэд цахим орчинд аливаа зар мэдээллийн дагуу холбогдох мөн аппликэйшин ашиглаж байхдаа залилах гэмт хэрэгт өртөж байгаа шалтгаан нөхцөл нь залилагч нар ердөө таны хэрэгцээ шаардлагад тулгуурлаж, танд хамгийн таатай нөхцөл, зах зээлийн үнээс доогуур хямд үнийг санал болгож залилах гэмт хэргийг үйлдэж байгаа гэдгийг сайтар анхаарна уу.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Авлигатай тэмцэх газрын хяналт шалгалтаар нийтийн албан тушаалтнууд өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн орлого, хөрөнгийг худал мэдүүлэх, санаатайгаар орхигдуулах, хуульд заасан үндэслэлийн дагуу мэдүүлгээ гаргаж бүртгүүлээгүй зэрэг авлигын эсрэг хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүрэгтээ хайнга хандах зөрчлүүд гарч байна.

Авлигын эсрэг хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.3 дахь хэсэгт зааснаар албан тушаалтан нь хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ жил бүрийн 2 дугаар сарын 15-ны дотор шинэчлэн гаргах, албан тушаалд томилогдсон буюу сонгогдсон өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор, мөн хөрөнгө, орлогод нь их хэмжээний өөрчлөлт орсон буюу нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 250 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх буюу түүнээс дээш хэмжээгээр өөрчлөлт орсон тохиолдолд 30 хоногийн дотор мэдүүлгээ гаргах үүрэгтэй.

Энэ оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 792,000 төгрөг болсон бөгөөд мэдүүлэг гаргагч нь өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн орлого, хөрөнгөд 198,000,000 төгрөг буюу түүнээс дээш хэмжээний өөрчлөлт орсон тохиолдолд тухайн орлого, хөрөнгийн талаар 30 хоногийн дотор цахим системд мэдүүлгээ гаргаж бүртгүүлэхээр болсон. 

Нийтийн албан тушаалтны мэдүүлсэн хөрөнгө нь хууль ёсны  орлогоор бий болсон эсэх, эх үүсвэр нь үндэслэлтэй эсэхийг  Авлигатай тэмцэх газраас нарийвчлан хянан шалгадаг бөгөөд хуульд заасан үүргийг хэрэгжүүлээгүй, мэдүүлгээ хуулийн хугацаанд гаргаж өгөөгүй тохиолдолд нийтийн албан тушаалаас чөлөөлөх, ажлаас халах хүртэлх хариуцлага хүлээх үндэслэл болохыг анхааруулав.

Эх сурвалж: Авлигатай тэмцэх газар

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг “Улаанбаатар марафон” олон улсын гүйлт 5 дугаар сарын 24-ний өдөр болно. Гүйлтийн бүртгэл 4 дүгээр сарын 1-нээс 5 дугаар сарын 20-ны өдөр үргэлжлэх бөгөөд оролцох хүсэлтэй хувь хүн, албан байгууллага, гадаадын иргэд https://ulaanbaatar.marathon.mn/ цахим хуудсаар болон Hipay аппликейшнаар бүртгүүлж онлайнаар хураамжаа төлөх юм. Гүйлтийн төрлүүд өмнөх жилүүдтэй адил 500 метрээс 42 км хүртэл байна.

Бүртгэлийн хураамжийн хувьд 1.5 км-т 5.000 төгрөг (гэр бүлийн төрөлд оролцогч гишүүн тус бүр 5.000 төгрөг), 5 км-т 10.000 төгрөг, 10 км-т 50.000, 21 км-т 70.000, 42 км-т 90.000 төгрөг байна. Оролцогчдын дийлэнх нь 5 км-ийн зайг сонгодог. Энэ зайд оролцогчид энгэрийн дугаараа 05 дугаар сарын 01-нээс 05 дугаар сарын 20-ны 17:00 цаг хүртэл Нийслэлийн Биеийн тамир, спортын газар болон 9 дүүргийн Биеийн тамир, спортын хороодоос авна. 

Харин 42 км, 21 км, 10 км-ийн зайд оролцогчдын энгэрийн дугаар, чип, футболк, мөн 1.5 км зайд оролцогчдын баталгаажуулалт, энгэрийн дугаар олгох ажлыг Нийслэлийн Биеийн тамир, спортын газар, 500, 800м-ийн гүйлтийн бүртгэлийг Монголын тусгай олимпын хороо хариуцан олгох хугацаагаа жич мэдэгдэнэ.

“Улаанбаатар марафон”-д оролцсон хүн бүр өмнөх жилтэй адил “Батламж”-аа https://ulaanbaatar.marathon.mn/  цахим хаягаас хэвлэн авах юм байна.  Мөн 42, 21, 10 км-ийн гүйлтэд оролцогчдын амжилтыг энэхүү цахим хаягт байршуулна. “Улаанбаатар марафон” гүйлтийг сонирхон дэмжигчдийн тоо жил бүр нэмэгдэж, 2024 онд гадаад, дотоодын 30 мянга гаруй хүн оролцжээ.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

1072 хувьцааны ногдол ашгийн үлдэгдэл мөнгийг энэ сард олгохоор болжээ. 

Энэ сарын 28-нд Эрдэнэс Тавантолгойн ТУЗ-ийн хурал болох бөгөөд 1072 хувьцаатай бол татварын дараах дүнгээр  93.5 мянга орчим төгрөг олгох юм байна. Хэрэв та 750 ширхэг хувьцаатай бол 75 мянган төгрөгөөс татвар суутгаад 69 мянган төгрөг авна. 

“ЭТТ”-н 2024 оны ногдол ашгийн хоёр дахь хэсгийг өнгөрсөн хоёрдугаар сарын 26-нд шилжүүлсэн. Тус компанийн ТУЗ-ийн тогтоолоор 2024 оны цэвэр ашгаас 1,072 хувьцаатай нэг иргэнд нийт 350 мянган төгрөгийн ногдол ашиг олгох тооцоо гарч, гурав хувааж олгохоор шийдсэн юм.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Өнгөрсөн долоо хоногийн Лхагва гаригт хуралдсан Засгийн газрын хуралдаанаас Монголбанкнаас БНХАУ-ын Ардын банктай байгуулсан своп хэлцлийн ашиглалтыг 550 сая ам.доллараар нэмэгдүүлэх, гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагаас алтны орлогоос эргэн төлөх нөхцөлтэй 300 сая ам.доллар татах, Хадгаламжийн даатгалын корпораци, Төрийн банкнаас эзэмшиж буй Монгол Улсын Засгийн газрын гадаад үнэт цаасыг олон улсад арилжаалах замаар 283.4 сая ам.долларын нөөцийг буцаан төвлөрүүлэх шийдвэр гаргасан. Тиймээс Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрт эдийн засагчид ямар байр суурьтай байгааг тодруулан хүргэе.


ЗАСГИЙН ГАЗАР ҮНЭНТЭЙГЭЭ НҮҮР ТУЛЖ БАЙНА

ЭДИЙН ЗАСАГЧ Ж.ДЭЛГЭРСАЙХАН:

-Засгийн газраас своп хэлцлийн ашиглалтыг 550 сая ам.доллараар нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргасан. Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдалтай уялдуулж ийм шийдвэр гаргасан гэж харж байна. Валютын нөөцийн хэмжээ багасаж болзошгүй байгаа энэ үед эдийн засгаа эрсдлээс хамгаалах шийдвэр мөн боловч эргээд своп хэлцэлийн ашиглалтыг нэмэгдүүлсэн хэмжээгээр Монгол Улсын өр нэмэгдэж байгаа нь үнэн. Товчхондоо, БНХАУ-ын Ардын банкнаас 550 сая.ам доллар зээлж байна гэсэн үг. Гэхдээ энэ өр Засгийн газрын өр дээр нэмэгддэггүй. Монголбанкны өр дээр нэмэгддэг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын нийт өрийн дүн дээр нэмэгдэнэ. Своп хэлцлийн ашиглалтаас бусад төрлийн арга хэмжээ нь өрийн хэмжээг нэмэгдүүлэхгүйгээр валютын нөөцөө нэмэхийг оролдож байгаа хэрэг. Төрийн банк болоод Хадгаламжийн даатгалын кропораци хоёр хоёулаа төрийн байгууллага. Тиймээс дээрх байгууллагуудын эзэмшилд байгаа бондуудыг мөнгөжүүлнэ гэдэг нь төгрөг болгоно гэсэн үг. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Сангийн сайдаар ахлуулсан ажлын хэсэгт ойрын хугацаанд гадаад валютын албан нөөцийг 1 тэрбум ам.доллараар нэмэгдүүлэх үүрэг даалгавар өгсөн. Тиймээс уг үүрэг даалгаврыг биелүүлэхийн тулд авч хэрэгжүүлж байгаа бодлогын арга хэрэгсэл гэж харж байна. Эдгээр арга хэрэгсэл нь эдийн засаг талаасаа тийм ч муу арга хэрэгсэл биш. Яалт ч үгүй эдийн засаг хүндэрчихсэн байгаа гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, үнэнтэйгээ нүүр тулах хэрэгтэй. Засгийн газар энэ үнэнтэй нүүр тулж, үнэнд гүйцэгдэж байна гэсэн үг.

Тиймээс өөрсдийн хэмжээнд нөөц бололцоогоо ашиглаж, авч болох арга хэмжээгээ авч байна гэсэн үг. Своп хэлэлцэл гэх санхүүгийн хэрэгсэлийг эрсдлийг бууруулахын тулд ам долларын ханшийг бууруулах, хүү төлөх, валютын нөөц нэмэгдүүлэх гэх мэт олон байдлаар ашигладаг.

Тодорхой хэмжээний тохиролцсон үнээр валютыг хооронд нь солилцох, валютын зээлийн хүү дээр тохиролцох арга юм. Хамгийн гол нь ханш өөрчлөгдөж, хэт их савласан тохиолдолд манайх алдагдал хүлээх магадлал өндөр. Дээр нь ашигласан валютаа эргүүлж төлөх хүртлээ тодорхой хэмжээний хүү төлж байгаа. Тийм учраас аль болох своп хэлцэлийн хүрээнд ашигласан валютаа богино хугацаанд эргүүлж төлөх юм бол учирч болох эрсдлийг бууруулна.

ӨР ТАВЬЖ ВАЛЮТЫН НӨӨЦӨӨ ӨСГӨХ НЬ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭРҮҮЛ АРГА БИШ

 ЭДИЙН ЗАСАГЧ Ч.ОТГОЧУЛУУ: БНХАУ-ын Ардын Банкнаас 550 сая.ам доллар своп хэлцэлийн хүрээнд авах Засгийн газрын уг шийдвэр Өрийн тухай хуулиараа Засгийн газрын өрд тооцогддоггүй. Монголбанкны өр дээр нэмэгдэж тооцогдоно. Засгийн газрын өр Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 60 хувиас хэтэрч болохгүй учраас Монголбанкны өрийг тусад нь тооцож явдаг. Дотоодын хууль тогтоомжийн дагуу Засгийн газрын өр, Монголбанкны өр гэж хувааж үздэг боловч ОУВС, Дэлхийн банкнаас Монголбанкны өрийг Засгийн газрын өр дээр нэмж тооцдог. Монголбанкинд Засгийн газар баталгаа гаргаж өгдөг учраас өр алдагдлыг улсын төсвөөс төлдөг. Эцсийн дүндээ татвар төлөгчдийн төлөх өрийн хэмжээ нэмэгдсэн гэсэн үг. Дээр нь Монгоол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлт бодит биш хөөсөрсөн үзүүлэлт.

Гэтэл ДНБ-ний хэмжээ өссөн цаасан дээрх үзүүлэлтийг дагаад өрийн таац өндөр болдог. Тэр хэрээр өрийн хэмжээгээ нэмэгдүүлэх нь ирээдүйн татвар төлөгчдийн нуруун дээр их хэмжээний ачаа үүрүүлж байна гэсэн үг. Ирээдүйн боломжийг өнөөдөр үгүй хийдэг байж болохгүй.

Олон улсад Засгийн газрын нийт өрийн хэмжээ ДНБ-нийхээ 20 хувь хүртэл хэмжээнд байдаг. Яахав Монгол Улс шиг хөгжиж байгаа орнуудын хувьд эдийн засгаа тэтгэх томоохон төслүүдээ хэрэгжүүлэх, урагшлуулах хэрэгцээ шаардлага өндөр байдаг учраас ДНБ-ний 40 хувьтай тэнцэх хэмжээний өр зээл Засгийн газар нь авч болдог. Гэтэл манайх 60 хувь. Монгол Улсын эдийн засаг 15 тэрбум ам.доллар байгаагаас Засгийн газрын өр бараг л 8-9 тэрбум ам.доллар руу дөхөж байгаа байх. Дээр нь Монголбанкны өр 2.5 тэрбум ам доллар байсан бол өнгөрсөн долоо хоногт гаргасан Засгийн газрын шийдвэртэй холбоотой 3 тэрбум ам.доллар болчихлоо. Ингээд харахаар Монгол Улсын бодит өр нийт эдийн засгийн үзүүлэлтийнхээ 70-80 хувь руу дөхсөн үзүүлэлт болохоор байна. Сүүлийн үед ам долларын ханш өсч, төгрөгийн ханш суларч байна. Тийм учраас ханшийн алдагдал дээр бидэнд илүү том эрсдэл үүснэ. Өнөөдөр долларын ханш хэд байна. Одоогоор 3-4 жилийн өмнө хэд байсан билээ. Тэгвэл дараа жил ам.долларын ханш хэрхэн өөрчлөгдөх бол. Бид өнөөдөр 1 ам.доллар 3500 төгрөгтэй тэнцэж байхад 100 ам.доллар зээлээд эргээд жилийн дараа 1 ам доллар 4000 төгрөг болсон ч хамаагүй 100 ам.доллараар нь төлөхөөс гадна жилийн хугацаанд тодорхой хэмжээний хүү зээлдүүлэгч талдаа төлнө гэсэн үг. Тиймээс хүү болоод ханш дээр эрсдэл хүлээнэ гэсэн үг. Гадаад валютын нөөц буурахаас урьдчилан сэргийлэхийн тулд Засгийн газраас багахан заль хэрэглэж байна гэж харж байна.

Сүүлийн жилүүдэд нүүрсний үнэ өндөр байсан. Ийм таатай нөхцөлөө ашиглаад Монгол Улс өрийнхөө хэмжээг бууруулахын оронд дахин санхүүжүүлэх шийдвэр гаргасан. Зээлийн төлөх хугацааг хойшлуулж, илүү их хүү төлж байна. Харьцангуй урт хугацаатай, бага хүүтэй бондыг богино хугацааны өндөр хүүтэй бондоор сольчихоод түүнийгээ Монгол Улс өрнөөсөө төллөө гэж худлаа ярьсан. Гэтэл одоо нэмээд өр тавьж байна.Өр тавьж валютын нөөцөө өсгөх нь эдийн засгийн эрүүл арга биш.

Харин алтныхаа нөөцийн нэмэгдүүлэх замаар валютын нөөцөө өсгөж болно. Эсвэл гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг дэмжих ёстой. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтаас орж ирэх доллар Монголд шингэдэг. Харин экспортоор орж ирсэн доллар эргээд импорт болоод гарчихдаг учраас гадаад худалдааны тэнцэлд асар хортой.

Хоёрдугаарт, Хадгаламжийн даатгалын корпораци, Төрийн банкнаас эзэмшиж буй Монгол Улсын Засгийн газрын гадаад үнэт цаасыг олон улсад арилжаалах замаар 283.4 сая ам.долларын нөөцийг буцаан төвлөрүүлэх шийдвэр нь эерэг мессэж өгөх зорилготой байх. Монгол Улсын хувьд уул уурхайн ганц түүхий эдийн экспорт болоод худалдан авагч БНХАУ-аас хамаарах хамаарах хэт өндөр болчихлоо. Гэтэл нүүрсний экспорт саатаж байгаа энэ үед гадны хөрөнгө оруулагчид Монгол Улсад итгэж, тэр дундаа Төрийн банкны үнэт цаасыг авахын тулд маш их зүйл шаардах байх.

ШУУД “ТОМ ӨР” ГЭХЭЭСЭЭ ИЛҮҮТЭЙ САНХҮҮГИЙН УДИРДЛАГЫН ХЭРЭГСЭЛ ГЭЖ ХАРАГДАЖ БАЙНА

ЭДИЙН ЗАСАГЧ Р.ДАВААДОРЖ:

-Эдийн засгийн нөхцөл байдал хүнд байна. Нүүрс гэдэг ганц бүтээгдэхүүн дээр суурилсан эдийн засагтай учраас ийм амархан ганхаж байна. Засгийн газраас гаргасан шийдвэр бол ханшаа алдахгүйн тулд хийж байгаа алхам гэж харж байна. Хэрэглэгч орны бас нэг том зовлон. Удахгүй төсвийн тодотгол орж ирж замбараагүй тэлсэн төсвийнхөө зарлагыг буулгах, төсвийн орлогоо зөв төсөөлөхөөс өөр арга байхгүй. Хятадын Ардын банктай хийх своп хэлцэл гэдэг нь Монголбанк болон БНХАУ-ын Ардын Банк (People’s Bank of China) хоорондын үндэсний мөнгөн тэмдэгт солилцох гэрээ юм. Энэхүү хэлцлийн гол зорилго нь хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг дэмжих, мөн богино хугацааны хөрвөх чадварыг нэмэгдүүлэх замаар санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангахад чиглэдэг. Монголбанк 2011 оны тавдугаар сарын 6-нд Хятадын Ардын банктай анхны своп хэлцлийг байгуулсан. Эхний гэрээгээр 5 тэрбум юань (ойролцоогоор 1 их наяд төгрөг)-ийг гурван жилийн хугацаатай солилцохоор тохирсон. Дараа нь 2012 онд хэмжээг 10 тэрбум юань болгон нэмэгдүүлж, 2014 онд 15 тэрбум юань (ойролцоогоор 7.25 их наяд төгрөг) хүртэл өсгөж байв. Энэ нь БНХАУ-ын дарга Си Зиньпиний 2014 оны айлчлалын үеэр шинэчлэгдсэн гэрээний үр дүн байсан.Хамгийн харамсалтай эь, манайхан гэрээний хугацаагаа 2014, 2017, 2020, 2023 онуудад тус бүр 3 жилээр сунгаж луу унжиж байсан бөгөөд сүүлд 2026 он хүртэл хэрэгжүүлэхээр тохиролцсон. 2011-2016 онд Монгол Улс энэхүү хэлцлээс нийт 12 тэрбум юань (тухайн үеийн ханшаар 1.8 тэрбум ам.доллар) ашигласан бол 2023 онд 1.5 тэрбум юань (210 сая ам.доллар), 2024 онд 4.5 тэрбум юань төлж, нийт ашиглалтын үлдэгдэл 6 тэрбум юань болж, 2016 оны түвшнээс хоёр дахин буурсан. 2025 оны гурван сарын байдлаар своп хэлцлийн ашиглалтыг 550 сая ам.доллараар нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргасан. Монголбанк нь БНХАУ-ын Ардын банктай байгуулсан своп хэлцлийн хүрээнд юанийн зээл авч, үүнийгээ ам.доллар руу хөрвүүлэн гадаад валютын нөөцөө өсгөх нь. Энэ нь шинээр өр авч байгаа хэлбэр биш, харин одоо байгаа гэрээний хязгаарыг илүү ашиглаж байна гэсэн үг. Гэхдээ эргэн төлөлтийн хуваарь, хүүгийн төлбөр зэрэг нь ирээдүйд санхүүгийн дарамт болох эрсдэлтэй. Засгийн авч буй арга хэмжээ нь шууд утгаараа шинэ өр бий болгох бус, одоо байгаа санхүүгийн хэрэгслүүдийг ашиглан валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх, төлбөрийн тэнцлийг сайжруулахад чиглэсэн арга хэмжээнд тооцогдоно. Монгол Улсын гадаад валютын нөөц 4.7 тэрбум ам.долларт хүрсэн ба энэ нь импортын таван сарын хэрэглээ.

Монгол Улсын гадаад өрийн хэмжээ 35 тэрбум ам.долларт хүрсэн хүнд нөхцөлд байна. Бид гадаад өрийн зээлийн хүүнд жил бүр 2 их наяд төгрөг төлж байна. Санхүү, эдийн засгийн хариуцлагагүй байдал шат шатандаа гаарсан. Тухайлбал нийслэл Улаанбаатар хот 500 сая ам.долларын бонд босгоно. Араас нь аймгууд хөдөлж эхэлнэ. Энэ мэт өр үйлдвэрлэх бодлого шийдвэр гаргаж байна.

Мөн алтны орлогоор баталгаажсан 300 сая ам.доллар нь шинэ зээл тул өр нэмэгдэнэ, гэхдээ эргэн төлөлт нь алтны орлогоос хамаарна.Үнэт цаасны арилжаа (283.4 сая ам.доллар) нь өр бус, хөрөнгө борлуулалт юм. Эдгээр шийдвэрүүд нь богино хугацаанд валютын нөөцийг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангахад тусална. Гэхдээ урт хугацаандаа своп хэлцэл болон алтны зээлийн эргэн төлөлт нь экспортын орлого, гадаад эрэлтээс хамааралтай тул эрсдэл дагуулж болзошгүй. Шууд “том өр” гэхээсээ илүүтэй санхүүгийн удирдлагын хэрэгсэл гэж харагдаж байна.

эдийн засгийн төлөвМонгол Улсын Засгийн газарсвоп хэлцэлБНХАУ-ын Ардын банк

Эх сурвалж: Nnews.mn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *


Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан болон орон сууцжуулалтын үндэсний хорооны гишүүд Дэлхийн банкны санхүүгийн ахлах мэргэжилтэн Бенжамин Тиласони Мусукитай орон сууцны урт хугацааны санхүүжилтийн бодлогын талаар хэлэлцжээ. 

Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан “Манай улсын орон сууцны бодлого нь системийн уялдаа холбоо муу, худалдан авах чадварт нийцэхгүй, орон сууцны үнэ өндөр байгаа” гэдгийг онцлов.

Анх удаа орон сууц авч буй залуу гэр бүл, олон хүүхэдтэй, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнтэй, нийслэлээс орон нутаг руу шилжиж байгаа зорилтот бүлгийн  иргэдээ орлогод нийцсэн орон сууцаар хангах нь Монгол Улсын Засгийн газар, Орон сууцжуулалтын үндэсний хорооны нэн тэргүүний зорилт юм. Зорилтот бүлгээ зөв тодорхойлж, ипотекийн зээлийн эх үүсвэр, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, урт хугацаанд хэрэгжүүлэх санхүүжилтийн загварыг хэлэлцжээ.
Цаашид Бүсчилсэн хөгжлийн бодлоготойгоо уялдуулж, ипотекийн зээлийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх бодлогын зураглалыг томоор нь гаргах, урт хугацаанд, үр дүнтэй хэрэгжих, зөв бодлогоо тодорхойлох юм.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *