Devdiscourse: Монголын эдийн засгийг сэргээх төв коридорыг онцлох нь

Ашигт малтмалын асар их баялагтай Монгол Улс эдийн засгийн томоохон өөрчлөлтийн босгон дээр зогсож байна. ОХУ-ын хилээс Хятадын хил хүртэл үргэлжилдэг хойд-өмнөд тээврийн гол зам болох төв коридор нь энэхүү өөрчлөлтөд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.Саяхан Дэлхийн банкнаас гаргасан тайланд дурдсанаар энэ коридор нь зөвхөн тээврийн зам биш, Хятад, Оростой хийх худалдааны дийлэнх хувийг дангаараа бүрдүүлдэг Монгол Улсын эдийн засгийн гол тулгуур аж. Төв коридорын ач холбогдлыг үгүйсгэх аргагүй. Монголын импортын 90 хувийг дааж, ашигт малтмалын бус экспортын 64 хувийг нийлүүлдэг. Гэсэн хэдий ч энэхүү чухал замыг дэмжих дэд бүтэц нь хуучирч, ачаалал ихтэй байна. Тус илтгэлд, ялангуяа төмөр замын үр ашиг, хилийн үйл ажиллагааг яаралтай шинэчлэхгүй бол уг коридор нь олон улсын худалдааны өсөн нэмэгдэж буй эрэлт хэрэгцээг хангахад бэрхшээлтэй болж, Монгол Улсын эдийн засгийн ахиц дэвшлийг сааруулж болзошгүйг анхааруулжээ.Коридорын тулгуурыг бүрдүүлдэг нэг замтай төмөр зам нь хуучирсан төдийгүй техникийн хийц, төмөр зам царигийн зөрүүтэй учраас Хятад-Монголын хилээр вагон тээвэрлэх шаардлага тавигдаж, үр ашиг муутай байгаа юм. БНХАУ-тай хиллэдэг гол боомт Замын-Үүд дэх нөхцөл байдал онцгой анхаарал татаж байна. Монголоос Хятадын вагон руу чингэлэг шилжүүлэх шаардлага үүссэн нь ачаалал ихтэй байгаа системийг улам хүндрүүлж байна. Богдханы төмөр замын тойруу замын төслийг дуусгаснаар эдгээр саад бэрхшээлийг бууруулж, улсын нийслэл Улаанбаатар хотоос транзит тээврийг шилжүүлж, ачаа тээврийн улмаар түгжрэлийг бууруулж, үр ашгийг дээшлүүлнэ гэж тайланд дурджээ.Стратегийн хөрөнгө оруулалт болон эдгээр сорилтыг шийдвэрлэхийн тулд хөрөнгө оруулалт, шинэчлэл хийх шаардлагатай байгааг тайланд онцолсон байна. Гол зөвлөмжүүдийн нэг нь хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхийн тулд одоо байгаа сүлжээний менежментийг сайжруулах явдал юм. Үүнд оролцогч талуудын уялдаа холбоог сайжруулах, үйл ажиллагааг оновчтой болгох шинэ технологи нэвтрүүлэх замаар хүрч болно. Түүнчлэн Монгол Улсын дэд бүтцийн төслүүдэд хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг татах зорилготой Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуулийн хүрээнд хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэх боломжийг тус тайланд онцолсон байна. Гэсэн хэдий ч эдгээр санаачлагын амжилт нь хэр үр дүнтэй хэрэгжихээс хамаарна. Тус тайланд хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжихийн тулд ил тод, таатай бизнесийн орчин чухал болохыг онцолж байна. Түүнчлэн шинэ төмөр замуудад царигийг сонгохдоо Хятадын стандарт царигийг ашиглах эсвэл Монголын өргөн царигийг хадгалах эсэхээс үл хамааран коридорын цаашдын үйл ажиллагаанд чухал нөлөө үзүүлнэ.Дэлхийн банкны тайланд Төв коридорыг эдийн засгийн хүчирхэг гарц болгон өөрчлөх цогц стратегийг тодорхойлжээ. Богино болон дунд хугацаанд одоо байгаа үйл ажиллагаагаа сайжруулах, цаашдын үйл ажиллагааг өргөжүүлэх үе шатыг бий болгоход анхаарах ёстой. Үүнд Улаанбаатар хотоос гадуур ложистикийн төв байгуулах, УБ-ыг тойрч гарах замыг дуусгах, улмаар Замын Үүд-Улаанбаатарыг холбосон давхар зам тавьснаар худалдааны хэмжээ нэмэгдэх болно. Мөн эдгээр дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтыг Монгол Улсын эдийн засгийн өргөн хүрээний зорилтуудтай уялдуулах, ялангуяа уул уурхайгаас гадна эдийн засгаа төрөлжүүлэх шаардлагатай байгааг онцолжээ. Монгол Улс Төв коридорт хөрөнгө оруулалт хийснээр дэлхийн зах зээлийн хэлбэлзлийг тэсвэрлэх чадвартай, илүү уян хатан, олон талт эдийн засгийн бүтцийг бий болгож чадна.Монголын Төв коридор бол зөвхөн тээврийн зам биш, энэ нь улс орны эдийн засгийн чадавхийг нээх түлхүүр юм. Монгол Улс өнөөгийн тулгамдсан асуудлуудыг шийдэж, дэд бүтцэдээ стратегийн хөрөнгө оруулалт хийснээр энэхүү амин чухал коридор нь эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг дэмжиж, бүс нутгийн болон дэлхийн худалдааны чухал тоглогчийн байр суурийг эзэлж чадна. Монгол Улс энэхүү том аялалд гарч байгаа энэ үед өнөөдөр гаргасан шийдвэрүүд нь эдийн засгийнх нь ирээдүйг тодорхойлох болно. Хөрөнгө оруулалт, шинэчлэлийг зөв хийвэл Төв коридор нь Монголын эдийн засгийн сэргэн мандалтын бэлгэдэл болж, ирэх жилүүдэд өсөлт, хөгжил цэцэглэлтийг жолоодох болно.Эх сурвалж: Devdiscourse.com